Kort door de bocht is het riool bedoeld voor het afvoeren van water. Daarbij maken we onderscheid tussen hemelwater en afvalwater. Dit onderscheid gebeurt doorgaans ook onder de grond. We spreken dan van een gescheiden riool. Wanneer hemelwater en afvalwater in hetzelfde riool terechtkomen, dan noemen we dat een gemengd riool.
Hemelwater is al het water dat in de vorm van neerslag uit de lucht is gekomen. De bekendste vormen van neerslag zijn regen, sneeuw en hagel. Een hemelwaterafvoer (HWA) zorgt voor het afvoeren van dit hemelwater. Bijvoorbeeld van een dak en dakgoot naar de riolering. Dat gebeurt via een regenpijp. Alle neerslag die op de straat terechtkomt loopt via straatkolken en putten in de weg. Het is daarbij belangrijk dat er geen afval in het water terechtkomt. Waarom dat zo is lees je hieronder.
Afvalwater is al het water dat je thuis hebt gebruikt voor bijvoorbeeld het afwassen, een toiletbezoek of het nemen van een douche. Het is dus huishoudelijk afvalwater. Huishoudelijk afvalwater bestaat in principe uit een mengeling van afwaswater, bad- en douchewater, etensresten, urine, uitwerpselen en toiletpapier. Ook hierbij is het belangrijk dat het afvalwater niet wordt vervuild met chemische middelen, verf, oliën, frituurvet of vochtig toiletpapier. Waarom dat zo is lees je hieronder.
Bij een gescheiden riool bestaat het rioolstelsel uit een buis voor afvalwater en een buis voor hemelwater. Het vieze afvalwater gaat via rioolbuizen naar een rioolwaterzuivering. In deze installatie wordt het afvalwater schoner gemaakt en daarna op oppervlaktewater geloosd. Het veel schonere hemelwater gaat via het riool meestal de grond in of komt uit op oppervlaktewater, zoals een sloot. Het is daarom dus belangrijk dat er geen afval terechtkomt in het hemelwater. Dat kan schadelijk zijn voor de natuur.
Bij een gemengd riool komt het afvalwater samen met het schonere regenwater in één rioolbuis terecht. Dat heeft niet alleen als nadeel dat het mengt, waardoor er meer werk ontstaat voor de zuiveringsinstallaties. Het betekent dat ook het afvalwater omhoog komt wanneer putten overstromen vanwege een wolkbreuk, waardoor vies afvalwater ook in vijvers of sloten terechtkomt. Dat kan tot milieuvervuiling leiden. In Nederland is twee derde van alle riolering gemengd. Dit wordt minder, omdat bij nieuwbouw vaak gescheiden riolering komt. Ook kunnen gemeenten een gemengd riool deels of helemaal omvormen tot een gescheiden riool. Dit heet afkoppelen.
Het rioolstelsel is dus niet zomaar een stelsel van putten en leidingen. Het zorgt ervoor dat afvalwater uit huizen en hemelwater op een goede manier worden afgevoerd. Daarmee wordt voorkomen dat vervuild water niet in de natuur terechtkomt. In de meest ideale situatie gebeurt dat met een gescheiden riool, waarbij het relatief schone hemelwater weer direct in sloten en vijvers terechtkomt. Het is in ieder geval belangrijk om nooit vuilnis, vetten, oliën, verf of andere onnatuurlijke producten door de wc te spoelen of weg te gooien in de put buiten. Dit brengt schade toe aan de natuur.
